Debiutancka powieść Żanny Słoniowskiej to historia czterech kobiet - Prababki, Babki, Matki oraz Wnuczki ukazana na tle ważnych dla Ukrainy wydarzeń historycznych.
Losy ich osnute są wokół Lwowa, który niekiedy sprawia wrażenia jakoby
był jednym z głównych bohaterów. Tytułowy "Dom z witrażem" to czynszowa
kamienica z 1912 r., którą zamieszkują bohaterki książki.
Powieść zaczyna się wspomnieniem o śmierci Marianny - matki głównej bohaterki - narratorki utworu.
To właśnie to wydarzenie staje się osią całej opowieści, która z
początku może wydawać się zbiorem nieco chaotycznych wydarzeń, jednak z czasem zaczynają się one układać w spójną i logiczną całość. Utwór przepełniony jest powtarzalnością schematów, chociażby związek wszystkich
bohaterek ze sztuką - Prababka oraz Babka były amatorkami, a Marianna
oraz jej córka zawodowymi artystkami. Poprzez związek narratorki z
Mikołajem - byłym kochankiem jej matki, poznajemy relacje oraz postać
Marianny. Domyślać możemy się dlaczego młoda dziewczyna uwikłała się w
romans z byłym kochankiem swojej matki - być może to rodzaj zemsty za
to, że kiedy była dzieckiem matka najpierw poświęcała się dla kariery, a
później walczyła z systemem politycznym. A może to tęsknota za matką i podążanie jej śladami?
Tytułowy witraż może być odczytywany
z pewnością jako symbolika wielokulturowości Lwowa. Miasto nazywa
tyglem kulturowym, nieważne jest co mówią o pochodzeniu Twoje dokumenty -
ważne kim się czujesz - Ukraińcem, Polakiem?
Język
powieści jest niezwykle wysublimowany, niemalże każdy akapit dostarcza
pięknych i głębokich zdań, które z powodzeniem mogą funkcjonować jako
aforyzmy. Postaci nakreślone są niezwykle obrazowo, z dbałością o każdy szczegół osobowościowy.
Żanna
Słoniowska stworzyła powieść o więzach rodzinnych, o kobietach, które
buntują się, które otrzymały od historii pewnego rodzaju role do
odegrania. To także opowieść o Lwowie, niezwykle dokładna i jednocześnie
subtelna - każdy element miasta wpleciony w losy bohaterek odkrywa
dawne historie. "Dom z witrażem" to także powieść o sztuce oraz miłości.
